Partner Nieuwsbrief September 2024

Het vergroten van het duurzaam verdienvermogen is een van de belangrijkste doelstellingen van het Future Network Services-programma. SEO Economisch Onderzoek (SEO) ondersteunt  FNS bij het inschatten van de economische en maatschappelijke impact van 6G-technologie tot 2040. Het doel van dit onderzoek is om een solide, kwantitatieve onderbouwing te bieden van de verwachte impact, met de nadruk op drie dimensies: duurzaam verdienvermogen, strategische digitale autonomie, en duurzaamheid.

Om deze kwantitatieve analyse mogelijk te maken, ontwikkelt SEO een sociaaleconomisch model dat de inzet van middelen zoals arbeid en kapitaal koppelt aan de genoemde dimensies. Om dit model goed te kunnen vormgeven, wil SEO graag met FNS-Partners spreken om meer inzicht te krijgen in de industrie. Daarom organiseren we in september groepsgesprekken per programmalijn. Het is dus mogelijk dat je wordt benaderd, om aan deze gesprekken deel te nemen.

Voor meer informatie kun je terecht bij Geerd Kakes & Marcel Geurts.

Wij maken iedereen nogmaals attent op de Maatwerkbeschikking (het subsidiebesluit), de bijbehorende betalingsregeling en een officiële notitie van het ministerie van Economische Zaken & Klimaat over kennisveiligheid. Deze zijn te vinden achter deze link op de Algemene FNS-SharePoint. Tevens zijn ze bijgevoegd bij deze nieuwsbrief.

In aanvulling op de clausules in onze FNS-Consortiumovereenkomst, moet elke FNS-Consortium Partner die subsidie ontvangt voldoen aan de subsidievereisten. We raden iedereen ten zeerste aan om deze zorgvuldig te bestuderen. Zie hoofdstuk 2 van de Maatwerkbeschikking en met name paragraaf 3.7 die eisen bevat ten aanzien van - onder andere - IPR, gevoelige informatie, de locatie van middelen en andere economische veiligheidszaken die strenger zijn dan de bepalingen in de Consortiumovereenkomst.

We verzoeken je om erop toe te zien dat jouw organisatie aan de  subsidievereisten voldoet.

Op 20 november organiseren we weer een Future Network Services-Partner Event.

Datum: 20 november 2024

Locatie: Spoorwegmuseum, Utrecht

Tijd: 12:00 p.m. - 6:00 p.m. - een lunch zal worden verstrekt om 12.00 p.m.

Tijdens dit evenement delen we, net als in mei dit jaar, weer de updates over ons 6G FNS-programma, inclusief de voortgang, planning en next steps. Het grootste deel van de middag wordt besteed aan een aantal parallelsessies gericht op specifieke, relevante onderwerpen voor het programma, zoals JCAS of Testbeds. Daarnaast krijg je de kans om te spreken met diverse promovendi tijdens de presentatie van hun onderzoeksposters.

In de ochtend organiseren we gespecialiseerde break-out sessies,  georganiseerd voor een specifiek publiek.

Je ontvangt een aparte e-mail met meer informatie.

Het lijkt nog ver weg, maar over ongeveer 6 maanden, in de week van 3-6 maart 2025, vindt het Mobile World Congress  weer plaats in Barcelona. Net zoals vorig jaar hebben we deze keer weer een groot Nederlands paviljoen, waar diverse Nederlandse bedrijven zich zullen presenteren. Ook het FNS-programma zal deel uitmaken van de Nederlandse delegatie welke gecoördineerd wordt door Ecosystem Services. Daarnaast ondersteunen we vanuit FNS de deelname van een aantal startups binnen het FY4N programma, dat voor Nederland gecoördineerd wordt door Innovation Quarter.

Wij zien Mobile World Congres in Barcelona als een uitstekende gelegenheid om het FNS-programma zichtbaar te maken en contacten te leggen in een internationale context. Daarom organiseren we tijdens Mobile World Congress diverse activiteiten voor onze partners. Naast een diner, verzorgen we bezoeken aan FNS-partners die een stand hebben op de MWC-beursvloer.

De komende maanden zullen we meer info delen over geplande activiteiten en de mogelijkheid om je aan te melden voor deelname.

Vind je het interessant om erbij te zijn, noteer dan alvast 3-6 maart 2025 in je agenda, voor een bezoek aan MWC25 in Barcelona.  Wil je meer weten over de mogelijkheden om deel te nemen, neem dan contact op met Paul.wijngaard@tno.nl

Internationale samenwerking is een van de pijlers om onze programmadoelstellingen te realiseren. Ga daarom met ons mee tijdens de handels- en innovatiemissie naar de 2025 World Expo in Osaka, Japan, van 18 tot 28 mei! Nederland zal daar zijn leiderschap in innovatie en digitale transformatie tentoonstellen.

Onze deelname draagt bij aan de High Tech and Digitalization (HTDX) track, waarbij we ons richten op geavanceerde technologieën zoals AI, 5G/6G en halfgeleiders. Deze handels- en innovatiemissie biedt een unieke kans om strategische partnerschappen te smeden, de bilaterale betrekkingen met Japan te verbeteren en een innovatiepact te formaliseren.

Als je geïnteresseerd bent om deel te nemen aan deze handels- en innovatiemissie, deel dan je ideeën en suggesties met ons:

• Wij vragen je feedback over mogelijke samenwerkingen met Japanse tegenhangers die interessant zouden kunnen zijn voor jouw bedrijf en/of voor jouw FNS-Werkpakket of Taak? Heb je al specifieke bedrijven of organisaties in gedachten?
• Ben je geïnteresseerd om bij te dragen aan de ontwikkeling van deze handels- en innovatiemissie en zo ja, wat voor bijdrage zou je willen leveren?

Alle suggesties zijn welkom. Stuur je reactie naar paul.wijngaard@tno.nl

Tijdens de 3GPP megameeting van 19-23 augustus in Maastricht heeft de 3GPP SA1 - Services Working Group overeenstemming bereikt over een study-item over 6G-use cases en service requirements. Het study-item maakt deel uit van de 3GPP Release 20-werkzaamheden en zal naar verwachting in maart 2026 zijn uiteindelijke resultaten opleveren.

Tijdens de 3GPP SA1 workshop over use cases in Rotterdam in mei 2024 presenteerden verschillende operators, brancheverenigingen en onderzoeksprogramma's hun 6G-use cases aan 3GPP SA1. Nu gaat 3GPP SA1 al het ontvangen materiaal gebruiken om een eigen Technisch Rapport met de use cases te schrijven. Elke use case zal worden aangevuld met potentiële requirements om het 3GPP-systeem in staat te stellen de use case te ondersteunen. Aan het einde van de studie zullen al deze potentiële requirements worden geconsolideerd in een algemene reeks requirements voor alle use cases. De studie zal ook aandacht besteden aan operationele aspecten die de algemene werking van 6G-netwerken ondersteunen. Deze aspecten omvatten bijvoorbeeld migratiescenario's, roaming en interconnectie, beveiliging, 'privacy & resilience', duurzaamheid en energie-efficiëntie en ondersteuning voor legacy-diensten.

Het technisch rapport over use cases en service requirements zal input zijn voor de verdere uitwerking van de normatieve servicevereisten voor 6G. De use cases kunnen echter ook input zijn voor studies in de 3GPP SA2 - systeemarchitectuur en het 3GPP RAN - radiotoegangsnetwerk. Deze studies zullen in de tweede helft van 2025 van start gaan. 3GPP SA1 zal proberen een aantal tussentijdse conclusies over specifieke onderwerpen te formuleren vóór de start van de 3GPP SA2- en 3GPP RAN-werkzaamheden en mogelijk zelfs vóór de 3GPP RAN- en SA 6G-workshops in het eerste kwartaal van 2025.

‘Integrated Sensing and Communication’ (ISAC) wordt beschouwd als een belangrijke factor voor 6G-netwerken. Twee belangrijke normalisatie-instellingen, het European Telecommunications Standards Institute (ETSI) en het 3^rd Generation Partnership Project (3GPP), zetten op dit moment de kaders neer, die de toekomstige ontwikkeling van deze technologie vorm zullen geven.

ISAC in ETSI

De ETSI Industry Specification Group (ISG) voor ISAC is een pre-standaardisatiegroep die ETSI-leden in staat stelt hun pre-standaardiseringsonderzoek naar ISAC-technologie te coördineren. Deze coördinatie omvat verschillende door de EU en de lidstaten gefinancierde samenwerkingsprojecten en strekt zich uit tot relevante wereldwijde initiatieven, die uiteindelijk de weg vrijmaken voor 6G-standaardisatie.

Sinds begin 2024 neemt TNO actief deel aan deze groep als onderdeel van FNS-Programmalijn 4, waarbij de focus ligt op work item (WI)#1: 'ISAC Use Cases and Deployment Scenarios', en WI#3: 'System and RAN Architectures for ISAC'. TNO is aangesteld als liaison officer voor 3GPP Service and System Aspects werkgroep 1 (SA1) binnen deze ISG. Tot nu toe heeft TNO twee FNS-use cases en de bijbehorende requirements geïntroduceerd in het Group Report van ETSI ISAC WI#1. TNO is van plan om in de komende periode het FNS-perspectief te blijven inbrengen in deze groep en de ontwikkelingen van de groep te delen met de FNS-partners.

ISAC in 3GPP

Sinds het begin van dit jaar is de 3GPP Radio Access Network werkgroep 1 (RAN1), die zich richt op de fysieke laag interfaces, gestart met een studie-item over ISAC. Het ISAC-raamwerk wordt neergezet met het oog op het detecteren en/of volgen van objecten, zoals UAV's, mensen, auto's, automatisch geleide voertuigen en objecten die gevaar opleveren op wegen/spoorwegen.

Tijdens de recente 3GPP Mega-bijeenkomst in Maastricht gaven afgevaardigden van verschillende continenten hun input over de ISAC-implementatiescenario's en het ISAC-kanaalmodel. TNO is van plan om in de komende 3GPP-vergaderingen de FNS-visie in te brengen.

Voor de realisatie van nieuwe 6G-netwerkproducten en -diensten, maar ook voor de ontwikkeling van nieuwe digitale toepassingen die gebruik maken van 6G, zijn startups essentieel. Binnen het  FNS-programma zijn er innovatievouchers beschikbaar voor veelbelovende ideeën binnen het FNS-domein. Dit is een voucher van €25k voor technische validatie en business development in de academische fase.

Er zijn nu vier vouchers toegekend aan de volgende initiatieven:

1. Efficient heat dissipation for active phased array radar systems with a 3D-printed heat pipe array

StarWarden is een spin-off van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) die een gepatenteerde koeltechnologie ontwikkelt genaamd de 3D-printed Heat Pipe Array. De 3D-geprinte Heat Pipe Array is in staat om zeer intense warmte af te voeren vanaf een klein oppervlak.

De preparatie van een 3D-geprinte Heat Pipe Array met ammoniak is niet eenvoudig vanwege het kookpunt (- 33°C bij atmosferische druk). StarWarden werkt aan de ontwikkeling van speciale apparatuur waarmee een werkvloeistof zoals ammoniak in de pijpen kan worden geladen (onder zeer hoog vacuüm), gevolgd door het afdichten van de pijp. Het budget van deze FNS-voucher zou StarWarden ondersteunen bij het voltooien van de ontwikkeling van de apparatuur die zich richt op de vacuüm inductiesoldeerfunctie.

2. Load-Modulated Linearization and Amplification System for Telecom

De ‘load-modulated lineariser’ (LML), ontwikkeld aan de Universiteit Twente, maakt gebruik van twee versterkers om de uitgang van een niet-lineaire versterker die in sterke compressie werkt te lineariseren, waardoor een hoger uitgangsvermogen mogelijk is met behoud van lineariteit. Deze aanpak, die ongewenste vervorming absorbeert door actieve belastingsmodulatie, is rekenkundig minder complex dan technieken die op input gebaseerd zijn en kan worden toegepast in verschillende technologieën en topologieën.

Het voucherbudget zal worden toegewezen aan het bevorderen van de business case door het analyseren van de concurrentie, het uitvoeren van markt- en klantvalidaties en het identificeren van de technologische differentiatie van de LML. Het omvat ook het definiëren van een bedrijfsmodel en het opstellen van eerste financiële schattingen voor een winstgevende operatie.

3. Extraterrestrial Communications Systems (ECS)

ECS, een toekomstige spin-off van de TU Delft, wil een belangrijke rol spelen in de Nederlandse en Europese ruimtevaartsector door te voorzien in essentiële infrastructuur en innovaties op het gebied van grond-naar-satellietcommunicatie. De kerntaak van ECS is het verbeteren van de connectiviteit tussen grond en ruimte, door een omgeving te creëren waarin ruimtetechnologie zich snel kan ontwikkelen zonder beperkt te worden door de basisinfrastructuur.

De voucher zal worden gebruikt om de eerste grote mijlpaal te bereiken: het opzetten van een VHF/UHF grondstation bij Unmanned Valley in samenwerking met Do IoT Fieldlab, dat ECS zal gebruiken om Groundstation As A Service aan te bieden. Voordat ECS het MVP-grondstation kan exploiteren, moet het technische details zoals locatie en frequenties afronden, een licentieaanvraag indienen en starten met de bouw.

4. Climate-controlled chamber created from RF-transparent material for characterizing electromagnetic structures and materials at mm-wave frequencies

Dit is een project van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) voor het creëren van een klimaatgestuurde omgeving binnen bestaande OTA-meetfaciliteiten, zodat apparaten of materialen onder verschillende klimaatomstandigheden kunnen worden getest. Het ondersteunt zowel apparaatkarakterisering als kanaalmetingen in deze omgevingen.

De voucher zal worden gebruikt om een analyse uit te voeren van het technologielandschap om technologietrends, patenten en de concurrentiepositie te beoordelen. Het zal ook worden gebruikt om een marktonderzoek uit te voeren om de levensvatbaarheid van het product te evalueren via focusgroepen en om mogelijke samenwerkingen met FNS-partners te onderzoeken.

Voor de zomer hebben we het FNS-manual gedeeld met hoofdstukken over financiën, verslaglegging en communicatie. Dit document is bedoeld als een actueel en compact naslagwerk voor elk lid van het consortium dat op zoek is naar meer informatie over een specifiek onderwerp. Het bevat ook relevante links naar documenten op de algemene FNS SharePoint.

Er is een nieuwe versie van het manual beschikbaar. Graag brengen we dit document nogmaals onder de aandacht. Je vindt het manual op de SharePoint achter deze link.