6G en de arbeidsmarkt: Wat is nodig om kansen te benutten?
Om tijdig inzicht te krijgen in de benodigde human capital die nodig is om de mogelijkheden van 6G optimaal te benutten – zeker gezien de huidige krappe arbeidsmarkt – heeft TNO een eerste verkennende studie uitgevoerd. De hoofdvraag van dit onderzoek luidde: “Wat is er nodig op het gebied van human capital om de mogelijkheden die 6G biedt optimaal te benutten?”. Om deze vraag te beantwoorden heeft TNO negen experts op het gebied van 6G geïnterviewd en zijn er drie werksessies georganiseerd als onderdeel van de Human Capital werkgroep binnen FNS. Hoewel er nog veel onzekerheid bestaat over de uiteindelijke vorm en adoptie van 6G, heeft deze verkenning al wel een initieel beeld verschaft van de verwachte gevolgen voor de werkgelegenheid.
De studie heeft gekeken naar verschillende onderdelen van het 6G-ontwikkelproces en de impact daarvan op human capital:
- Productie: Er zullen naar verwachting meer computerchips, glasvezelkabels en (nieuwe) antennes nodig zijn. Experts zijn het erover eens dat de vraag naar chips exponentieel zal groeien, mogelijk met een factor 10 tot 100. Over de vraag naar antennes was men minder eensgezind. De verwachtingen lopen uiteen van een vergelijkbaar aantal tot 10 keer zoveel, of zelfs 100 keer zoveel. Daarnaast is er meer glasvezel nodig voor de aanleg van het 6G netwerk. Dit zal leiden tot een aanzienlijke toename van werk voor producenten, maar de benodigde skills zullen daarbij niet wezenlijk veranderen.
- Aanleg van fysieke infrastructuur: Een aanzienlijke toename in werk wordt verwacht, vooral voor het aanleggen, installeren en verbinden van antennes en glasvezelkabels. Dit werk wordt niet complexer geacht, maar wel omvangrijk. Ook zullen er meer datacenters en/of efficiëntere datacenters nodig zijn voor het toenemende dataverkeer.
- Onderhoud netwerk (fysiek): Hier wordt weinig verandering verwacht, aangezien slimmere systemen meer op afstand kunnen monitoren en beheren, wat minder fysiek werk vereist.
- Software ontwikkeling: Het werk voor softwareontwikkelaars zal toenemen en complexer worden, met een groeiende rol voor AI en een verschuiving van intelligentie naar de cloud. Hetzelfde geldt voor systeemintegrators, die systemen samenbrengen tot een werkend geheel bij de providers. Beide groepen zijn echter gewend om mee te veranderen, want dat moeten ze nu ook al.
- Beheer van het netwerk: Het werk wordt complexer en de taak omvangrijker. Tegelijkertijd komen er steeds meer tools en AI-ondersteuning beschikbaar die helpen deze complexiteit te beheersen en werkprocessen efficiënter te maken. Ook de mensen die hier nu aan werken zijn gewend om met dit soort veranderingen om te gaan. Desondanks wordt nog steeds een toename van het werk verwacht, met name in schaarse functies zoals netwerkbeheer en security, door de toenemende hoeveelheid data en de flexibelere inzet van datacenters.
- Vermarkten: De afzetmarkt zal voornamelijk gericht zijn op maatwerkoplossingen voor bedrijven, zoals havenbedrijven of fabrieken, in plaats van directe consumentenverkoop. De inhoud van het werk verandert, met meer behoefte aan bedrijfsspecifieke kennis.
- Applicaties (indirect): Voor app-developers zal er meer werk komen en dit werk kan complexer worden door de intensievere interactie tussen netwerk en apparaten. Deze beroepsgroep is echter gewend aan verandering.
De respondenten verwachten dat 6G vooral gevolgen zal hebben voor de werkgelegenheid, terwijl de vraag naar fundamenteel andere skills binnen bestaande beroepen in mindere mate knelpunten zal opleveren. Gezien de grote onzekerheid is het lastig om kwantitatieve inschattingen te maken.
Daarnaast zijn er enkele relevante ontwikkelingen die in dit onderzoek niet uitgebreid aan bod zijn gekomen, maar die naar verwachting wel van invloed zullen zijn op de arbeidsmarkt in relatie tot 6G. Zo wordt verwacht dat 6G-technologie in eerste instantie zal worden toegepast in specifieke bedrijfslocaties, bijvoorbeeld in grote distributiecentra. Ook wint het concept van de Factory of the Future (FoF) aan populariteit. Hoewel we binnen dit onderzoek niemand hebben gesproken met diepgaande kennis van dit onderwerp, voorzien wij dat de opkomst van dergelijke slimme, sterk geautomatiseerde fabrieken grote gevolgen zal hebben voor de aard van werk.
Functies zoals operators zullen veranderen door de integratie van geavanceerde systemen, terwijl er nieuwe rollen ontstaan, zoals digitale productontwikkelaars en data-analisten. Belangrijke vaardigheden in deze context zijn digitale geletterdheid, het vermogen om samen te werken met technologie (zoals cobots of AI-systemen), en een sterke leerbereidheid. Het is daarom van belang dat toekomstige arbeidsmarktanalyses ook deze ontwikkelingen meenemen.
Next steps
De inzichten uit dit onderzoek vormen een goed startpunt voor het inrichten van Learning Communities (LC’s). Met LC’s willen we overheden, het bedrijfsleven en het onderwijs samenbrengen om gezamenlijk te werken, innoveren en leren. Omdat er nog veel onzekerheid is over de gevolgen van 6G, zien we de noodzaak om in de toekomst vervolgonderzoek te doen. In de tussentijd blijven we de arbeidsmarkt in de gaten houden en proberen we in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.
Download het volledige onderzoek hier!
